Năm 2023, ngành tôm Việt liên tục đối mặt với nhiều khó khăn như giá tôm giảm sâu kéo dài, tình hình xuất khẩu ảm đạm. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của nhiều chuyên gia và dự đoán của những người đứng đầu ngành tôm, quý 3/2023 sẽ là thời điểm vực dậy cho sự phục hồi của ngành tôm Việt.

Tình hình sản xuất gặp nhiều khó khăn

Theo thống kê của Cục Thuỷ Sản, trong 6 tháng vừa qua kết quả sản xuất chỉ tính riêng ngành tôm đều vượt kế hoạch và đạt mức cao hơn so với năm ngoái nhưng sản lượng kim ngạch xuất khẩu lại giảm. Nguyên nhân do ảnh hưởng bởi tác động hậu Covid-19 và xung đột kéo dài giữa Ukraine - Nga, gây ra những hậu quả không hề nhỏ tới chuỗi giá trị toàn cầu, nhu cầu tiêu thụ của thị trường, giá nhiên liệu không ổn định,… đồng thời giá vật tư, thức ăn thuỷ sản không ngừng tăng cao trong khi giá bán tôm nguyên liệu liên tục giảm mạnh. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến hiệu quả kinh tế và tâm lý người nông dân, vì thế mới có những quyết định như cắt giảm quy mô hay thậm chí là ngưng thả nuôi thời gian qua. Và hậu quả chính là nguyên liệu cho chế biến, xuất khẩu không được đảm bảo và đáp ứng đủ khi thị trường đang có dấu hiệu phục hồi vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024.

Theo thống kê của Cục Thú Y trong nửa đầu năm 2023 cho biết, tổng diện tích nuôi tôm nước lợ bị thiệt hại chiếm đến 87%, tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái. Lý giải cho hiện tượng này, Chi Cục trưởng Chi Cục Thú Y vùng VII - ông Tiền Ngọc Tiên cho hay rằng do tình hình diễn biến thời tiết thay đổi thất thường, độ mặn tại nhiều cửa sông không đủ để đảm bảo nuôi tôm dẫn đến tình hình thả giống trong những tháng đầu năm bị chậm hơn so với 2022. Bên cạnh đó, chịu ảnh hưởng của giá tôm giảm thấp, một số cơ sở sản xuất tôm giống không tối đa công suất và không tập trung đầu tư con giống chất lượng khiến sản lượng không đạt được như kỳ vọng đã đề ra.

Tính về xuất khẩu tôm, tháng 6 năm 2023 ghi nhận mức xuất khẩu cao nhất trong 6 tháng trở lại đây, đạt 341 triệu USD. Tuy nhiên nếu so với năm ngoái thì con số này vẫn còn thấp hơn đến 18%.

Giải pháp phục hồi

Cục Thuỷ Sản vào ngày 03/07/2023 đã quyết định và đưa ra Công văn số 262/TS-NTTS gửi Sở NN&PTNT các khu vực ven biển tập trung đồng bộ các giải pháp nhằm tăng cường chỉ đạo nuôi tôm nước lợ các tháng cuối năm 2023 và thực hiện chỉ đạo triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm:

Thứ nhất, tiếp tục chỉ đạo thực hiện cách linh hoạt các giải pháp triển khai kế hoạch phát triển ngành tôm như đã đề ra đầu năm 2023.

Thứ hai, nhằm đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm cũng như sản lượng đầu ra, tiến hành khuyến cáo người dân ổn định tâm lý tránh trường hợp thu hoạch ồ ạt, duy trì thả nuôi ổn định, cân nhắc thả với mật độ thả nuôi thưa hơn nhằm kéo dài thời gian nuôi để tăng kích thước tôm thu hoạch từ đó tăng giá bán và đảm bảo hiệu suất đầu tư.

Thứ ba, kịp thời thông tin đến chính quyền, doanh nghiệp địa phương và các hộ nuôi có kế hoạch thả giống cũng như giải pháp nuôi thích hợp. Ngoài ra, chủ động phối hợp với các cơ quan và đơn vị liên quan quản lý chặt chẽ và ngăn chặn hiện tượng tung các tin đồn thất thiệt nhằm ép giá người nuôi.

Thứ tư, tiếp tục hỗ trợ người nuôi tôm và các doanh nghiệp, hợp tác xã liên kết sản xuất nhằm tối ưu giá trị chuỗi và giảm được giá thành sản xuất.

Thứ năm, trong các chuỗi sản phẩm thuỷ sản hiện có tiếp tục thực hiện các cam kết về chủ động sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, đồng thời tận dụng hiệu quả các chính sách hỗ trợ tài chính của Chính phủ trong sản xuất.

Thứ sáu, thực hiện các biện pháp nhằm đảm bảo và duy trì sản lượng tôm nuôi nước lợ, cũng như diện tích thả nuôi tôm sinh thái, tôm-lúa, tôm-rừng, tôm quảng canh cải tiến, … nhằm phát huy lợi thế tôm sú. Đối với tôm thẻ chân trắng cần tăng cường khâu yêu cầu kỹ thuật và kiểm soát sản xuất nhằm đảm bảo thời gian ngắt vụ và mật độ thả nuôi hợp lý. 

Thứ bảy, tăng cường tuyên truyền hướng dẫn về các quy định của Luật Thuỷ sản 2017, Nghị định 26/2019/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn hỗ trợ giải đáp và tháo gỡ vướng mắc cũng như đơn giản hoá các thủ tục hành chính về đăng ký vùng nuôi.

Hơn hết, Cục Thuỷ Sản cũng khẳng định sẽ hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương ứng dụng khoa học và công nghệ mới vào nâng cao sản xuất, chất lượng sản phẩm và hiệu quả sản xuất, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu cũng như đảm bảo kinh tế cho ngành tôm Việt.