Xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc đang đối mặt với nhiều khó khăn do giá thành cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh như Ấn Độ và Ecuador. Giá tôm của hai quốc gia này hiện chỉ ở mức 4-5 USD/kg khi xuất khẩu sang Trung Quốc. Đây là mức giá nhập khẩu tôm thấp nhất trong 10 năm qua. Vậy thị trường tôm Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ biến động ra sao trong thời gian tới?

Thị trường tôm Trung Quốc sụt giảm mạnh

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc được Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) trích dẫn, trong nửa đầu năm 2024, thị trường Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 367.000 tấn tôm trị giá 1,78 tỷ USD, giảm 11% về khối lượng và 24% về giá trị.

Trong tháng 5/2024, Ecuador tiếp tục giữ vị trí nhà cung cấp tôm hàng đầu cho Trung Quốc, đạt sản lượng 50.129 tấn, tương đương 226 triệu USD. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm trước, lượng tôm xuất khẩu đã giảm 31% và giảm 42% về giá trị do giá trung bình. Ấn Độ giữ vị trí thứ hai với 12.598 tấn. Cả Ecuador và Ấn Độ đều ghi nhận sự sụt giảm đáng kể về giá trị xuất khẩu tôm sang Trung Quốc trong năm nay.

Trong 5 tháng đầu năm 2024, giá tôm nhập khẩu trung bình từ Ấn Độ (chủ yếu tôm bỏ đầu) đã giảm 11%, đạt 5,07 USD/kg. Bên cạnh đó, giá tôm Ecuador (chủ yếu tôm nguyên con) cũng giảm 16% và đạt 4,5 USD/kg.

Năm 2024 đã đánh dấu một bước ngoặt trong vòng 10 năm qua, khi lượng tôm nhập khẩu vào Trung Quốc bắt đầu giảm sút. Điều này phản ánh sự suy giảm nhu cầu tiêu thụ tôm tại thị trường này, một phần do Trung Quốc đang đẩy mạnh chiến lược phát triển sản xuất tôm nội địa.

Nhu cầu tôm của Trung Quốc đang sụt giảm mạnh (Nguồn: Internet)

Tại sao tôm Việt Nam không chiếm thị phần lớn tại Trung Quốc?

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, tính đến ngày 15/6 cho thấy, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc và Hồng Kông đạt 295 triệu USD, tăng 19% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng này đã chậm lại từ tháng 1 đến tháng 4 và có dấu hiệu giảm mạnh trong tháng 5.

Nguyên nhân chính được xác định là do giá tôm Việt Nam cao, khó cạnh tranh với các đối thủ khác và nguồn cung nội địa của Trung Quốc. Bên cạnh đó, tăng trưởng kinh tế Trung Quốc giảm tốc và xu hướng thắt chặt chi tiêu của người dân Trung Quốc cũng góp phần làm giảm nhu cầu nhập khẩu tôm.

Ông Lê Văn Quang - chủ tịch Tập đoàn Thủy sản Minh Phú chia sẻ: “Trong năm 2024, giá tôm trên toàn cầu đều giảm bởi vì Trung Quốc mua nhiều size tôm nhỏ, rẻ tiền nên giá xuất khẩu thấp. Nhưng nếu so sánh với loại tôm cùng kích cỡ, cùng size so với năm ngoái thì giá tôm năm nay Trung Quốc mua cao hơn năm 2023. 

Ngoài ra, ông Quang còn cho biết: “Thị trường tôm thế giới giảm thì giá tôm Việt Nam cũng phải giảm. Nhưng Việt Nam chế biến được nhiều hàng giá trị gia tăng mà Ecuador và Ấn Độ không chế biến được, hoặc chế biến được ít nên giá tôm Việt Nam giảm ít hơn”.

Xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc có dấu hiệu giảm mạnh (Nguồn: Internet)

Xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc có thể tăng trong thời gian tới không?

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) dự báo xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc có thể sẽ chững lại hoặc thậm chí giảm trong giai đoạn từ tháng 6 đến tháng 9 năm nay. Nguyên nhân là do Trung Quốc có thể sẽ ưu tiên nhập khẩu tôm từ Ecuador, Ấn Độ và Indonesia, những quốc gia này bị áp thuế chống bán phá giá cao tại thị trường Mỹ.

Tôm Việt Nam có lợi thế hơn so với tôm Ecuador nhờ màu sắc đỏ tươi hấp dẫn sau khi chế biến, rất phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng Trung Quốc. Trong khi tôm Ecuador dù có giá thành rẻ hơn, nhưng sẽ khó cạnh tranh về mặt màu sắc do phương pháp nuôi ao tôm đất khiến tôm sau chế biến chỉ có màu đỏ nhạt.

Thêm vào đó, thị trường Trung Quốc hiện có nhu cầu cao về tôm cỡ nhỏ, đây là một lợi thế cho Việt Nam do phù hợp với khả năng cung ứng đối với mặt hàng này, trong khi các nước khác lại không đáp ứng được nhiều.

Dự báo nhu cầu nhập khẩu tôm của thị trường Trung Quốc sẽ tăng trưởng trở lại từ quý III, đặc biệt là trong giai đoạn Lễ Quốc Khánh và Tết Trung Thu từ 17/9 đến 7/10. Đây là cơ hội lớn để xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc tăng trưởng trong thời gian tới.

Xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc có thể sẽ tăng trong quý III/2024 (Nguồn: Internet)

Thị trường tôm Trung Quốc, với những biến động không ngừng, vừa là thách thức vừa là cơ hội lớn cho ngành tôm Việt Nam. Kính mời bà con ghé thăm website của Tomota, để nắm bắt kịp thời những thông tin và xu hướng mới nhất của thị trường, cũng như những giải pháp toàn diện cho nuôi tôm bền vững.